Non-fictie — Als een meisje een nacht in een vijzel slaapt, wordt ze wakker als jongetje, zo luidt een Rwandees gezegde. Het inspireert veel kleine meisjes in Rwanda hun nachtrust op te offeren en in ieder geval een poging te wagen. Femke van Zeijl portretteerde vrouwen in Afrika.
Zij beschrijft de actualiteit aan de hand van levens van gewone mensen. Als vanzelf richt haar blik zich daarbij op vrouwen. Vanuit hun perspectief, een veelal vergeten invalshoek, schetst zij de maatschappelijke verhoudingen in Afrika.
Zij rekent af met het clichébeeld dat vrouwen alleen slachtoffer zijn. Zelfs in Darfur ontmoet ze nog vrouwen die proberen hun leven weer op te bouwen en de blik richten op de toekomst. Zij zitten niet te wachten tot ze iets verschrikkelijks overkomt en ze vechten zelfs terug. Soms nemen ze de wapens op (Burundi), of ze zetten samen de schouders onder de wederopbouw van hun door oorlog verwoeste land (Rwanda), en niet zelden spelen ze een cruciale rol in het vredesproces (Congo).
Rwandese meisjes proberen niet voor niets een jongetje te worden. Een vrouw is in Afrika vaak nog een tweederangs burger, en misbruik en geweld vallen haar ten deel. Femke van Zeijl gaat in Een nacht in een vijzel die zware thema’s niet uit de weg, maar behandelt ze op lichtvoetige toon. Ze krijgt de slappe lach met een vluchtelinge in Darfur, gaat stappen in Mozambique en volgt een cursus zelfverdediging voor Congolese vrouwen.